Η άδικη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας

Την επόμενη μέρα από την απόπειρα δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Παρίσι

Ο Ίωνας Δραγούμης ήταν διπλωμάτης και πολιτικός, μεγάλος πολέμιος της πολιτικής του Ελευθερίου Βενιζέλου. Είχε σχέση και συζούσε με την μεγάλη ηθοποιό του θεάτρου, Μαρίκα Κοτοπούλη, ενώ ο ανεκπλήρωτος αμοιβαίος έρωτας με την Πηνελόπη Δέλτα, έχει γίνει μέχρι και σειρά στην τηλεόραση, με τίτλο «Η εκτέλεση», με τον Κώστα Αρζόγλου στον ρόλο του πολιτικού.Ο Ίωνας Δραγούμης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Σεπτεμβρίου του 1878. Ήταν γιος δικαστικού και του μετέπειτα πρωθυπουργού Στέφανου Δραγούμη. Σπούδασε κι αυτός στην Νομική και σε ηλικία 21 ετών κατατάχθηκε στον καταστροφικό ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Δυο χρόνια αργότερα θα ενταχθεί στο διπλωματικό σώμα και θα μετατεθεί στο Μοναστήριο, όπου θα έρθει σε επαφή με τον Παύλο μελά και θα βοηθήσει στην οργάνωση των ελληνικών κοινοτήτων κατά των Βούλγαρων Κομιτατζήδων.

Υπηρέτησε ως πρόξενος στις Σέρρες, στην Βουλγαρία, στην Αλεξανδρούπολη και στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκεί γνωρίζει τις δυο γυναίκες της ζωής του. Την ηθοποιό Μαρίκα Κοτοπούλη και την συγγραφέα Πηνελόπη Δέλτα. Όταν το 1907 τοποθετήθηκε στην Κωνσταντινούπολη η θητεία του συνέπεσε με το κίνημα των Νεότουρκων.

Υπηρέτησε επίσης στην Ρώμη και στο Λονδίνο, έπαιξε ενεργό ρόλο στο κίνημα στο Γουδί και το 1912 διαπραγματεύτηκε με τους Τούρκους την παράδοση της Θεσσαλονίκης. Ο Δραγούμης παρόλη την διπλωματική του ιδιότητα, έμοιαζε να είναι άκαμπτος σε πολλά εθνικά ζητήματα, που μάλλον ήταν και ο λόγος που δεν μπορούσε να «στεριώσει» σε κάποιο προξενείο. Άλλαζε τόπο σχεδόν κάθε χρόνο και έφτασε μέχρι την Αγία Πετρούπολη.

Το 1915 θα παραιτηθεί και θα βάλει υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος βουλέυτής. Αρχικά ήταν υπερασπιστής του Ελευθέριου Βενιζέλου, αλλά θα έρθει σε ρήξη, αφού είδε στην πολιτική του σημάδια υποτέλειας και αυταρχισμού. Ο αντιβενιζελισμός του γίνεται η πολιτική του ατζέντα. Εξέδωσε μάλιστα και το περιοδικό «Πολιτική Επιθεώρησις», με αντιβενιζελικές θέσεις.

Μετά την επικράτηση του βενιζελικού κινήματος την περίοδο του «Εθνικού Διχασμού», μαζί με άλλους αντιβενιζελικούς, θα εξοριστεί στην Κορσική, όπου παρέμεινε για περίπου έναν χρόνο. Αργότερα η εξορία του θα συνεχιστεί στην Σκόπελο. Το 1919 θα απελευθερωθεί  και θα ενώσει όλους τους αντιβενιζελικούς. Η φιλοπατρία του και η ηγετική του φυσιογνωμία, τον ξεχώρισε αμέσως.

Όμως στις 30 Ιουλίου του 1920, έγινε η απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι. Η είδηση στην Αθήνα έφτασε παραποιημένη. Δεν μιλούσε για απόπειρα αλλά για πραγματική δολοφονία, από τους αντιβενιζελικούς. Οι οπαδοί του Βενιζέλου αντέδρασαν βίαια και κατέστρεψαν τα γραφεία της «Καθημερινής» και του «Ριζοσπάστη», ενώ επιτέθηκαν σε βουλευτές της αντιπολίτευσης.

Αλλά μέσα στα αντίποινα, υπήρξε και η άδικη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη, στα 42 του χρόνια. Εκείνη την ημέρα έφυγε από το σπίτι της Κοτοπούλη στην Κηφισιά, με σκοπό να πάει στο κέντρο της Αθήνας και να κλείσει την ύλη του περιοδικού του. Όμως τα «Τάγματα Ασφαλείας» του Βενιζέλου, είχαν στήσει μπλόκα. Και μόλις το αυτοκίνητο του Δραγούμη έφτασε στον κόμβο των Αμπελοκήπων, οι Βενιζελικοί των σταμάτησαν. Ο επικεφαλής του τάγματος Παύλος Γύπαρης είχε στενή επαφή με τον συνεργάτη του Βενιζέλου, Εμμανουήλ Μπενάκη. Η απόφαση είχε παρθεί. Στις τρείς το μεσημέρι, μπροστά σε αυτόπτες μάρτυρες, ο Ίωνας Δραγούμης οδηγήθηκε στην συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Παπαδιαμαντοπούλου και εκτελέστηκε.

Αναπαράσταση της εκτέλεσης

Η άδικη εκτέλεσή του προκάλεσε αντιδράσεις, ακόμα και από τον Κωστή Παλαμά. Τα πνεύματα ηρέμησαν όταν έφτασε ο Βενιζέλος, με τις συγνώμη για την εκτέλεση να είναι μόνο από μερικούς βουλευτές του. Στις εκλογές που ακολούθησαν πάντως, μετά την υπογραφή της «Συνθήκης των Σεβρών» που έκανε πράξη το όραμα για την Ελλάδα των «δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές λίγους μήνες μετά την ανακήρυξή του ως «άξιον της Ελλάδος ευεργέτην και σωτήρα της πατρίδος»...