Τετραήμερη εργασία χωρίς μείωση μισθού -Το νέο μοντέλο που κερδίζει έδαφος

Όταν ο πλανήτης μπήκε σε lockdown το περασμένο έτος, χίλιοι υπάλληλοι της Awin – πλατφόρμα διαχείρισης ηλεκτρονικής διαφήμισης για επιχειρήσεις- έκανε ακριβώς το ίδιο πράγμα με εκατομμύρια άλλες: ξεκίνησε την τηλεργασία όμως ο φόρτος εργασίας αυξήθηκε γεγονός που άσκησε έντονη πίεση στο προσωπικό. Την περασμένη άνοιξη η εταιρεία ανακοίνωσε στους υπαλλήλους της να αποσυνδέονται από τα laptop την ώρα του μεσημεριανού φαγητού κάθε Παρασκευή και να χαλαρώνουν για το Σαββατοκύριακο.
Τετραήμερο χωρίς «ψαλίδι» σε μισθούς και μπόνους
Το εγχείρημα ήταν τόσο πετυχημένο που οι πωλήσεις, η αφοσίωση των εργαζομένων και η ικανοποίηση των πελατών αυξήθηκαν σε τέτοιο βαθμό που τον Ιανουάριο, η Awin το πήγε ένα βήμα παραπέρα, ξεκινώντας εργασία τεσσάρων ημερών για όλη την εταιρεία χωρίς περικοπές σε μισθούς και μπόνους:
«Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι ευχαριστημένοι, αφοσιωμένοι και ισορροπημένοι υπάλληλοι παράγουν πολύ καλύτερη δουλειά» λέει ο διευθύνων σύμβουλος Άνταμ Ρος στο αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg ενώ προσθέτει ότι με αυτό το μοντέλο, οι υπάλληλοι «βρίσκουν τρόπους να λειτουργούν πιο έξυπνα και να είναι εξίσου παραγωγικοί».
Η Awin είναι πρωτοπόρος σε μια τάση που γίνεται ολοένα και περισσότερο κυρίαρχη παγκοσμίως και καθώς η πανδημία επιβραδύνει την ανάπτυξη κι έχει αυξήσει την ανισότητα, υπάρχει μια νέα ώθηση στον ανασχεδιασμό εργασιακών χώρων. Σχεδόν τα δύο τρίτα των επιχειρήσεων με τετραήμερη εργασία βελτιώνουν την παραγωγικότητα σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Reading.
Κερδίζει έδαφος η ιδέα
Ο κολοσσός στον κλάδο των καταναλωτικών αγαθών Unilever τον περασμένο Δεκέμβριο υιοθέτησε την ιδέα δοκιμαστικά και με πλήρη αμοιβή στο προσωπικό της στη Νέα Ζηλανδία, ώστε να βελτιώσει την ευημερία των εργαζομένων και να ενισχύσει την παραγωγικότητά τους.
Η κυβέρνηση της Ισπανίας εξετάζει πρόταση για επιδότηση των εταιρειών που προσφέρουν τετραήμερη εργασία, ενώ ακόμη και στην Ιαπωνία όπου φημίζεται για την κουλτούρα σκληρής εργασίας και μάλιστα υφίσταται ο όρος karoshi δηλαδή θάνατος εξαιτίας υπερβολικής εργασίας, οι νομοθέτες εξετάζουν πρόταση να παραχωρείται στους υπαλλήλους μια ημέρα άδειας κάθε εβδομάδα ώστε να προστατεύεται η ψυχική τους υγεία.
«Η εβδομάδα των τεσσάρων ημερών εργασίας κερδίζει έδαφος», λέει ο Γουίλ Στροντζ διευθυντής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Autonomy: «Για την πλειονότητα των εταιρειών, η μείωση των ωρών εργασίας είναι ένας εντελώς ρεαλιστικός στόχος».
Στα τέλη του 19ου αιώνα οι εργάτες και πολλοί υπάλληλοι γραφείου εργάζονταν για έξι ή επτά ημέρες την εβδομάδα. Το 1926 ο Χένρι Φορντ αποφάσισε να δώσει στους εργαζομένους του δυο ημέρες άδεια κάθε εβδομάδα, υποστηρίζοντας ότι ο κόσμος θα αγόραζε περισσότερα αυτοκίνητα αν είχε ελεύθερο χρόνο.
Πράγματι επαληθεύτηκε και στο τέλος της επόμενης δεκαετίας οι περισσότεροι Αμερικανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων είχαν ακολουθήσει το παράδειγμά του. Αλλού χρειάστηκε περισσότερος χρόνος να γίνει αυτό, με τη Γερμανία για παράδειγμα να καταργεί τις βάρδιες του Σαββάτου μόνο στην επόμενη δεκαετία του ’60, αφότου τα συνδικάτα έκαναν κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας υποστηρίζοντας ότι τα παιδιά χρειάζονταν περισσότερο χρόνο με τους μπαμπάδες τους.
Οι αντιδράσεις
Τις τελευταίες δυο δεκαετίες ο χρόνος εργασίας στις αναπτυγμένες χώρες μειώθηκε σταδιακά. Η Γαλλία πρωτοστάτησε το 2000 με την υιοθέτηση 35 ωρών εργασίας την εβδομάδα. Ωστόσο σε άλλες χώρες, η αποδοχή αυτού του μοντέλου είναι δυσκολότερη. Ο Τζακ Μα, δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής του κινεζικού ηλεκτρονικού γίγαντα εμπορίου Alibaba, έχει συχνά χαιρετίσει την εξαντλητική κουλτούρα της χώρας του «996» (9 π.μ. έως 9 μ.μ., έξι ημέρες την εβδομάδα) ως ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο το Εργατικό Κόμμα έχασε τις εκλογές το 2019, παρά το ότι έκανε προεκλογική εκστρατεία πάνω στη δέσμευση δραστικής μείωσης των ωρών εργασίας στις 32 ανά εβδομάδα, σε βάθος δεκαετίας. Αλλά και πολλά αφεντικά είναι απρόθυμα να μειώσουν τις ώρες, φοβούμενα ότι η παραγωγή θα μειωθεί.
«Οι εργαζόμενοι εκτελούν μια εργασία πιο αποτελεσματικά όσο περισσότερο εργάζονται» ισχυρίζεται ο Χόλγκερ Σέφερ, αναλυτής της αγοράς εργασίας στο γερμανικό οικονομικό Ινστιτούτο της Κολωνίας και δεν πιστεύει ότι θα υπάρξουν πραγματικά κέρδη στην παραγωγικότητα αν μειωθεί ο χρόνος εργασίας.