Στεγαστική κρίση: Γόρδιος δεσμός τα ακίνητα των servicers - Τα αγκάθια των πλειστηριασμών και οι προθέσεις των τραπεζών

Βελτιώσεις στο θεσμικό πλαίσιο και πρωτοβουλίες που θα περιορίσουν κατά το δυνατόν περισσότερο τη γραφειοκρατία ζητά η αγορά ακινήτων ώστε να απελευθερωθεί ένα σημαντικό απόθεμα κατοικιών που σήμερα - και ενώ το στεγαστικό πρόβλημα εντείνεται - παραμένει αναξιοποίητο για μια σειρά από λόγους.
Με παράγοντες τoυ real estate να υπογραμμίζουν την ανάγκη να υπάρξει όσο το δυνατόν μια ακριβής καταγραφή των πραγματικά κενών/κλειστών ακινήτων αλλά και των ημιτελών ώστε να υπάρχει εικόνα για το πόσα τελικά είναι, σε ποιους ανήκουν (φυσικά πρόσωπα, οργανισμοί, φορείς κλπ) και σε ποιες περιοχές βρίσκονται.
Στο πλαίσιο αυτό σύμφωνα με πληροφορίες, προχωράει η καταγραφή και των ακινήτων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των servicers (μέσω των εταιρειών REOCOs) καθώς μεταξύ άλλων, τις εποχές που δεν υπήρξε ρευστότητα στην αγορά η πλειονότητα των ακινήτων μετά τους πλειστηριασμούς κατέληγε σε τράπεζες και servicers, δηλαδή στους ίδιους τους επισπεύδοντες.
Διευκολύνσεις ζητούν οι servicers
Στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν ότι η πώληση αυτών των ακινήτων θα πρέπει να διευκολυνθεί καθώς μεταξύ άλλων με το υφιστάμενο πλαίσιο ο servicer υποχρεούται να προχωρήσει σε νομιμοποίηση τυχόν αυθαιρεσιών κατά την ανάκτηση του ακινήτου και όχι κατά την πώληση. Συνεπώς χιλιάδες ακίνητα – κατοικίες δεν είναι ώριμα να βγουν προς πώληση. Αν ωστόσο η τακτοποίηση γινόταν κατά την πώληση ή από τον νέο ιδιοκτήτη εκτιμάται ότι ένα πολύ ικανό απόθεμα κατοικιών θα έμπαινε άμεσα στην αγορά.
Και αυτό είναι το λιγότερο καθώς τα μεγαλύτερα προβλήματα σχετικά με τα ακίνητα σχετίζονται με τη γραφειοκρατία. Ετσι χρειάζεται ταχύτερη ανταπόκριση από τα υποθηκοφυλακεία και τα κτηματολογικά γραφεία, με την έκδοση πιστοποιητικών μεταγραφής εντός συγκεκριμένης προθεσμίας και, ιδανικά, ηλεκτρονικά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε περιοχές της Αθήνας μπορεί να απαιτηθούν 12-15 μήνες για ένα πιστοποιητικό μεταγραφής και σε κάποιους δήμους 2-3 χρόνια.
Αγορά μέσα πλειστηριασμών
Σε ότι αφορά την αγορά κατοικίας μέσω των πλειστηριασμών και εκεί υπάρχουν εμπόδια. Ακόμα και για κάποιον που δεν είναι ταμπού (είναι πολλοί εκείνοι δεν θέλουν να μπουν σε ένα σπίτι που κάποιος άλλος έχασε σε πλειστηριασμό) η απόκτηση κατοικίας μέσω αυτής της οδού δεν έχει δει τα σχέδια, δεν γνωρίζει αν υπάρχουν παρανομίες – αυθαιρεσίες που χρειάζονται νομιμοποίηση, δεν ξέρει αν υπάρχουν άλλα βάρη.
Σκέψεις για λίφτινγκ
Στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχουν σκέψεις για το πώς θα μπορούσε να εκσυγχρονιστεί το πλαίσιο ωστόσο επειδή το θέμα των πλειστηριασμών είναι πολύ ευαίσθητο η «άσκηση» είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν αφορά μόνο ένα υπουργείο. Είναι χαρακτηριστικό η δικάσιμος για ανακοπή μετά τον πλειστηριασμό που μπορεί να κάνει ένας οφειλέτης μπορεί να οριστεί ακόμα και μετά από 5-6 χρόνια με ότι αυτό σημαίνει για τον ίδιο τον οφειλέτη αλλά και τον νέο ιδιοκτήτη.
Ταυτόχρονα οι τράπεζες εδώ και πολλούς μήνες βλέποντας από τη μια πλευρά η ζήτηση για νέα στεγαστικά δάνεια να είναι αναιμική - κυρίως λόγω των υψηλών επιτοκίων, της ακρίβειας και της αβεβαιότητας – αλλά το πρόγραμμα «Σπίτι μου» να έχει μεγάλη ζήτηση που δεν ήταν δυνατόν να καλυφθεί – αναζητούν τρόπου να αναθερμάνουν το ενδιαφέρον για την απόκτηση κατοικίας.
Τι θα κάνουν οι τράπεζες
Χωρίς να αποκλίνουν από τις εποπτικές επιταγές και να διακινδυνεύσουν την υγεία των χαρτοφυλακίων τους προσανατολίζονται σε …χαλάρωση των όρων δανειοδότησης, στην δημιουργία νέων δανειακών προϊόντων για την απόκτηση ή και την ανακαίνιση κατοικίας.
Ειδικά για τα στεγαστικά τα τραπεζικά επιτελεία εξετάζουν, κατά τα πρότυπα του «Σπίτι μου» να αυξήσουν υπό όρους και προϋποθέσεις στο 90% το ποσοστό χρηματοδότησης που σήμερα δεν ξεπερνά το 80%. Με το ενδεχόμενο συνέχισης του προγράμματος «Σπίτι μου» να έχει κλείσει, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, οι τράπεζες στοχεύουν σε όσους έμειναν εκτός προγράμματος αν και πληρούσαν τα κριτήρια.
Το 2023 αναμένεται να έχει «κλείσει» με περίπου 1,3 δις ευρώ νέα στεγαστικά δάνεια, χάρη και στο πρόγραμμα «Σπίτι μου» σε ένα βαθμό. Για το 2024 αναμένεται αναθέρμανση της αγοράς αλλά όχι θεαματική αύξηση της ζήτησης καθώς πολλοί υποψήφιοι αγοραστές είναι εν αναμονή των αποφάσεων της ΕΚΤ για αποκλίμακωση των επιτοκίων