Δασικοί χάρτες: Τι αλλάζει με απόφαση ΣτΕ για άδειες δόμησης και περιοχές οικισμών

Το «πράσινο φως» του Συμβουλίου της Επικρατείας έλαβαν οι αναθεωρημένοι δασικοί χάρτες, καθώς κρίθηκαν σχεδόν στο σύνολό τους συνταγματικοί, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στην ολοκλήρωση του έργου.
Με αυτό ως δεδομένο, πλέον, το υπουργείο Περιβάλλοντος μπορεί να φέρει τις ρυθμίσεις για τους δασωμένους αγρούς, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τα πρόδηλα σφάλματα κ.ά., ώστε να «τρέξει» η διαδικασία και να απεμπλακούν οι χιλιάδες ιδιοκτήτες που μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να αξιοποιήσουν τις περιουσίες τους. Ταυτόχρονα, αναλαμβάνουν δράση και οι Επιτροπές Αντιρρήσεων, για την εξέταση των δεκάδων ενστάσεων οι οποίες έως τώρα παρέμεναν στον… πάγο.
Παρότι το ΣτΕ συνολικά έκρινε ως συνταγματικό το νόμο, οι ανώτατοι δικαστές έβαλαν φρένο στις διατάξεις που εξαιρούσαν από τη δασική νομοθεσία εκτάσεις για τις οποίες είχαν εκδοθεί οικοδομικές άδειες, στην περίπτωση που αυτές δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί.
Σύμφωνα με το σκεπτικό τους, εάν η συγκεκριμένη διάταξη εφαρμοζόταν θα επέτρεπε την εκχέρσωση δασικών εκτάσεων, για πρώτη φορά σήμερα, με σκοπό την ανέγερση κτιρίων, γεγονός αντίθετο με την ήδη ισχύουσα συνταγματική προστασία των δασών.
Επιπλέον, ακύρωσαν την εξαίρεση από τη δασική νομοθεσία περιοχών εντός οικισμών, οι οποίες είχαν οριοθετηθεί με απρόσφορες ρυθμίσεις ή διοικητικές εγκυκλίους (π.χ. με παλιές αποφάσεις νομαρχών κ.λπ.) και όχι σύμφωνα με την πάγια σχετική νομοθεσία.
Αναλυτικότερα, με δύο αποφάσεις της (1364 και 1365/2021) η Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου έκρινε συνταγματικές τις διατάξεις του νόμου 4685 του 2020, ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
Οι ρυθμίσεις καθόριζαν ως δασικό ό,τι καλύπτεται από δασική βλάστηση όχι μόνο σήμερα αλλά και κατά το παρελθόν, αρκεί να μην έχει εκδοθεί διοικητική πράξη που να αλλάζει τη χρήση του, κατά βάση, πριν από το Σύνταγμα του 1975 και για όσο χρόνο συνεχίζεται η επιτραπείσα χρήση.
Συγκεκριμένα, προβλέπει ότι εκτάσεις στις οποίες υπήρξε γεωργική χρήση πριν από το Σύνταγμα του 1975 δεν είναι πλέον δασικές, εφόσον εξακολουθούν να καλλιεργούνται ως σήμερα.
Επιπλέον προβλέπει ότι εξαιρούνται από τη δασική νομοθεσία και, άρα, δεν εμφανίζονται στους χάρτες ως δασικές, οι περιοχές όπου έχουν εγκατασταθεί βιομηχανίες, ακόμη και μετά το Σύνταγμα του 1975, μόνον, όμως, εφόσον η ίδρυσή τους έχει επιτραπεί βάσει διοικητικών πράξεων.
Αντίστοιχες ρυθμίσεις περιέχει ο νόμος και για τις περιοχές που καταλαμβάνονται από εγκεκριμένα σχέδια πόλεων ή περιλαμβάνονται εντός οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν καθορισθεί με διοικητικές πράξεις σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έστω και μετά την ισχύ του Συντάγματος του 1975. Το σύστημα επεκτείνεται και στις οικοδομικές άδειες. Και οι εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή τους εξαιρούνται από τη δασική νομοθεσία, υπό προϋποθέσεις, ακόμη και αν εκδόθηκαν μετά το 1975 (πριν, όμως, από το ν. 4030/2011).
Ο πυρήνας των ρυθμίσεων κρίθηκε σύμφωνος με το Σύνταγμα (άρθρα 24 παρ. 1 και 2 και 117 παρ. 3). Ειδικότερα, κρίθηκε ότι η αποτύπωση των δασικών εκτάσεων στους δασικούς χάρτες πρέπει να είναι αξιόπιστη και να μην περιλαμβάνει εκτάσεις επί των οποίων δεν είναι νομικώς δυνατή η εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας και δεν επιτρέπεται να κηρυχθούν ως αναδασωτέες για να ανακτήσουν τη χαμένη δασική τους βλάστηση, διότι η βλάστηση αυτή απομακρύνθηκε για κάποιο νόμιμο λόγο.
Τέλος, το ΣτΕ ομόφωνα επιβεβαίωσε την ισχύουσα νομολογία του περί χρονικής προτεραιότητας του Δασολογίου έναντι του Κτηματολογίου, υπό την έννοια ότι η κτηματογράφηση πρέπει να στηρίζεται σε αξιόπιστους δασικούς χάρτες, ώστε το Δημόσιο να μπορεί αποτελεσματικά να αποκρούσει κακόπιστες διεκδικήσεις από τρίτους ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων του επί δασικών εκτάσεων.
Υπενθυμίζεται ότι κατά της σχετικής υπουργικής απόφασης είχαν προσφύγει η Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) και το WWF Ελλάς.
ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
«Τέλος στην ομηρία»
Οπως εξηγεί στον Ελεύθερο Τύπο η τοπογράφος-πολεοδόμος-μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή, «ο τεχνικός κόσμος βρίσκει θετική την απόφαση του ΣτΕ, διότι βάζει τέλος στην ομηρία και την ταλαιπωρία εκατοντάδων χιλιάδων ιδιοκτητών που τα ακίνητά τους εμφανίζονται ως δασικά στον δασικό χάρτη, χωρίς στην πραγματικότητα να είναι. Ετσι ανοίγει πλέον ο δρόμος για τη συνέχιση της διαδικασίας ανάρτησης των αναθεωρημένων δασικών χαρτών που είχε παγώσει η κυβέρνηση μέχρι τέλος Δεκεμβρίου και παίρνει μπρος η μηχανή για νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπουργείου Περιβάλλοντος για την επίλυση θεμάτων όπως είναι οι δασωμένοι αγροί, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, οι φρυγανώδης εκτάσεις, τα πρόδηλα σφάλματα των χαρτών και τα δασικά αυθαίρετα». Σύμφωνα με την ίδια, αυτά τα ζητήματα δημιουργούν καθυστέρηση στην ολοκλήρωση και κύρωση των δασικών χαρτών, που είχε προγραμματιστεί να γίνει το 2021, και βέβαια στην εξέλιξη και ολοκλήρωση του έργου του Κτηματολογίου.
250€ ΠΑΡΑΒΟΛΟ ΓΙΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ
Ανοίγει η πλατφόρμα για τα δασικά αυθαίρετα
Τις επόμενες ημέρες πρόκειται να ανοίξει η πλατφόρμα δήλωσης των δασικών αυθαιρέτων. Ειδικότερα, παράβολο ύψους 250 ευρώ θα κληθούν να καταβάλουν οι ιδιοκτήτες που αμφισβητούν τον δασικό χαρακτήρα της έκτασης στην οποία βρίσκεται το ακίνητό τους. Μέσω της νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τις οικιστικές πυκνώσεις, οι πολίτες που θα καταθέσουν αίτηση θα έχουν, μεταξύ άλλων, εξαίρεση από την κατεδάφιση και πάγωμα νέων προστίμων, ενώ αν τελικά επιβεβαιωθεί πως δεν πρόκειται για κατοικίες που βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων -για τις οποίες υπολογίζεται ότι ανέρχονται περί τις 500.000- θα πετύχουν την οριστική νομιμοποίησή τους. Δικαίωμα υποβολής θα έχουν και όσοι αιτούνται διόρθωση πρόδηλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακυρώσεως ή οποιοδήποτε άλλο διοικητικό ή ένδικο μέσω με το οποίο αμφισβητούν ότι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα.  Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου  Μαρίνα Ξυπνητού