Τρίτη 17 Μαΐου 2022

Σαν σήμερα, μηχανισμός των Αντικυθήρων: Ανακαλύπτεται ο αρχαιότερος υπολογιστής και όργανο αστρονομικών μετρήσεων


Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων έρχεται στο φως ξανά.
Ήταν μια μέρα σαν σήμερα πριν από 120 χρόνια, στις 17 Μαΐου 1902, όταν επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών ο (λίγες εβδομάδες πριν ενεργός) υπουργός Παιδείας Σπυρίδων Στάης, μαζί με τον ξάδελφό του, αρχαιολόγο Βαλέριο Στάη και την οικογένειά του· και των δύο η καταγωγή ήταν από τα Κύθηρα. 
Ο Βαλέριος Στάης παρακολουθούσε τις εργασίες συγκόλλησης του μπρούντζινου αγάλματος του Εφήβου των Αντικυθήρων από τον Γάλλο ειδικό Αντρέ. Ο Γάλλος έχει ζητήσει να τοποθετήσουν γύρω από το άγαλμα τα κιβώτια που περιείχαν μπρούντζινα αντικείμενα, που δεν είχαν ταυτοποιηθεί, για να διαπιστώσει αν ταιριάζει κανένα με αυτά που έλειπαν από το άγαλμα. Ο Στάης παρατήρησε τότε πως ένα από τα χάλκινα αντικείμενα είχε γρανάζια και ακατάληπτα σχέδια που έμοιαζαν με επιγραφές.
Ήταν ένα «μηχάνημα καθ’ ολοκληρίαν όμως οξειδωμένον», όπως αναφέρει η εφημερίδα «Εστία» στις 22 Μαΐου 1902.
Η αρχική εκτίμηση ήταν πως πρόκειται για ένα μηχανικό ρολόι.
Με τον καιρό όμως και χάρη στις περισσότερο εμπεριστατωμένες μελέτες, η επιστημονική κοινότητα μένει άναυδη. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένας αναλογικός μηχανικός υπολογιστής, που χρησιμοποιούνταν ως όργανο αστρονομικών παρατηρήσεων. Πρόκειται για τον αρχαιότερο γνωστό πολύπλοκο μηχανισμό πλανητικής λειτουργίας! Κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, μεταξύ 150 π.Χ. και 100 π.Χ., και είναι σχεδόν μισό αιώνα παλαιότερο από το ίδιο το ναυάγιο του πλοίου που το μετέφερε, το οποίο εκτιμάται πως συνέβη ανάμεσα στο 87 π.Χ. και το 63 π.Χ.
Ο πολύπλοκος μηχανισμός είναι κατασκευασμένος από μπρούντζο και βρισκόταν εγκιβωτισμένος σε ξύλινο πλαίσιο. Χάρη στη βοήθεια ειδικού τομογράφου που κατασκευάστηκε για τον συγκεκριμένο μηχανισμό, διαπιστώθηκε ότι το κύριο θραύσμα φέρει 30 οδοντωτούς τροχούς, οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από 10 άξονες. Η λειτουργία του κατέληγε σε τουλάχιστον 5 καντράν, με έναν ή περισσότερους δείκτες στο καθένα. Έχουν διαβαστεί αρκετές από τις επιγραφές που υπήρχαν στις πλάκες και στους περιστρεφόμενους δίσκους, οι οποίες εμπεριέχουν αστρονομικούς και μηχανικούς όρους, κάτι σαν «εγχειρίδιο χρήσης» του οργάνου.
Υπολόγιζε με ακρίβεια τις θέσεις των πλανητών!
Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες μελέτες, ο μηχανισμός φέρεται να υπολόγιζε με ακρίβεια τη θέση του Ήλιου και της Σελήνης, καθώς επίσης και τις φάσεις της. Μπορούσε δε να εμφανίζει κάθε πότε θα συνέβαινε έκλειψη Ηλίου και Σελήνης, λαμβάνοντας ως βάση τον βαβυλωνιακό κύκλο του Σάρου (κατά την αρχαιότητα, ο κύκλος αυτός ήταν μια χρονική περίοδος ίση με 6.585,3 ημέρες ή 18 έτη και 11 ημέρες περίπου).
Στις εγχάρακτες πλάκες απεικονίζονται τουλάχιστον δύο ημερολόγια, ένα ελληνικό (βασισμένο στον μετωνικό κύκλο, που ισούται με περίπου 19 έτη) και ένα αιγυπτιακό, που ήταν και το κοινό «επιστημονικό» ημερολόγιο των ελληνιστικών χρόνων. Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εικαζόταν πως ο μηχανισμός χρησιμοποιούνταν ως αστρολάβος, δρομόμετρο, αστρονομικό ναυτικό ρολόι, πλανητάριο ή αρχαίος πλοογνώμονας. Όλες αυτές οι χρήσεις δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενες, καθώς οι έρευνες ακόμη συνεχίζονται.
Το βέβαιο είναι ότι ανήκε σε κάποιον πάρα πολύ πλούσιο της εποχής και πως θα κάνουμε αρκετό καιρό για να ανακαλύψουμε την πλήρη χρήση του.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων έχει γίνει αντικείμενο θαυμασμού εκατομμυρίων ανθρώπων, καθώς έχει εκτεθεί μέχρι το Πεκίνο, αλλά λόγω της ευαίσθητης φύσης και της σημαντικότητάς του κρίνεται πλέον σκόπιμο να μην μετακινείται εκτός Ελλάδας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλια
Δεν βρέθηκαν σχόλια γι'αυτό το άρθρο.
Γίνε ο πρώτος που θα σχολιάσει το άρθρο χρησιμοποιώντας την παρακάτω φόρμα