Το νέο σχέδιο κατά της αδήλωτης εργασίας

Σχέδιο τριών σημείων "τρέχει" η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας κατά της αδήλωτης και υποδηλωμένης απασχόλησης.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Capital.gr αυτό προβλέπει, κατά πρώτον, περισσότερους ελέγχους, κατά δεύτερον οι έλεγχοι αυτοί να είναι ποιοτικοί και στοχευμένοι και, κατά τρίτον, να διεξάγονται όλο και πιο πολύ με τη χρήση των νέων ψηφιακών μέσων τα οποία διαθέτει πλέον η εν λόγω Ανεξάρτητη Αρχή.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως στο επίκεντρο των ελέγχων της Επιθεώρησης Εργασίας παραμένει ο κλάδος της εστίασης με έμφαση ζητήματα που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις και ο κλάδος των κατασκευών με έμφαση ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας.
Τα εργαλεία
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, για την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρηση Εργασίας, πέρα από την αύξηση του πλήθους των ελέγχων (από 65.000 το 2022 σε 66.000 το 2023), ζητούμενο είναι πιο αποτελεσματικοί και στοχευμένοι οι έλεγχοι αυτοί.
Δηλαδή οι έλεγχοι να γίνονται με βάση την ανάλυση δεδομένων ανά κλάδο, η οποία δείχνει πού γίνονται περισσότερες παραβάσεις και έτσι χρειάζεται επιτόπιος έλεγχος.
Τα νέα εργαλεία τα οποία έχει στη διάθεσή της η Επιθεώρηση Εργασίας είναι βασικά δύο:
1. Το πρώτο είναι η ψηφιακή κάρτα εργασίας η οποία εφαρμόζεται σε τράπεζες, σούπερ-μάρκετ, ασφαλιστικές εταιρείες και επιχειρήσεις σεκιούριτι και επιτρέπει να καταγράφονται με απόλυτη ακρίβεια και σε πραγματικό χρόνο οι ώρες εργασίας όλων των μισθωτών. Αμέσως μετά τις εκλογές αναμένεται να "τρέξει" η ψηφιακή κάρτα στις μεταφορικές τέως ΔΕΚΟ και έπειτα στις ενεργειακές. Έπειτα θα έλθει σειρά της βιομηχανία, της εστίασης και των καταλυμάτων. Στόχος είναι να επεκταθεί η ψηφιακή κάρτα εργασίας σε όλες τις επιχειρήσεις της χώρας, μεγάλες και μικρές, έως το 2027.
2. Το δεύτερο εργαλείο είναι το τάμπλετ (σ.σ. αντικαθιστά τις χειρόγραφες εκθέσεις) το οποίο έχουν στα χέρια τους οι επιθεωρητές εργασίας.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ήδη το 25% των επιθεωρητών εργάζεται ήδη με τάμπλετ και στόχος είναι το ποσοστό αυτό να ανέλθει στο 70% μέχρι τέλος του τρέχοντος έτους.
Το τάμπλετ ως εργαλείο δουλειάς των επιθεωρητών έχει πολλά προτερήματα, καθώς προσφέρει πλήρη διαφάνεια στους ελέγχους, ταχύτητα, δυνατότητα άμεσης καταχώρησης των αποτελεσμάτων των ελέγχων αλλά και "ομογενοποίηση" των παραβάσεων και, άρα, των προστίμων.
Το τελευταίο (σ.σ. η ομογενοποίηση των παραβάσεων) έχει εξαιρετική σημασία καθώς πολλές φορές στις χειρόγραφες εκθέσεις και συγκεκριμένα στο κομμάτι τους που αφορά την αιτιολόγηση αποτυπώνεται με συγχυσμένο τρόπο η περιγραφή της παράβασης. Αυτό οδηγούσε σε ορισμένες περιπτώσεις σε διαφορετικές ερμηνείες σε σχέση με το πρόστιμο το οποίο συνοδεύει τις παρεμβάσεις. Τέτοια φαινόμενα παύουν να υπάρχουν με τη χρήση των τάμπλετ γιατί πλέον υπάρχει προκαθορισμένη λίστα παραβάσεων.
Επίσης, μέσω του τάμπλετ παγώνει κάθε απόπειρα τροποποίησης στοιχείων στο πληροφοριακό σύστημα "Εργάνη" –όπως κάνει μία μερίδα παραβατικών εργοδοτών– την ώρα του ελέγχου από την Επιθεώρηση Εργασίας. Και αυτό γιατί με το που ξεκινά ο έλεγχος μέσω του τάμπλετ, κλειδώνει το σύστημα "Εργάνη" και έτσι δεν μπορεί ο εργοδότης, την τελευταία στιγμή, να κάνει οποιαδήποτε τροποποίηση στοιχείων προκειμένου να εμφανιστεί ως νόμιμος.
Εξάλλου, χάρη στη χρήση του τάμπλετ, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου από την Επιθεώρηση Εργασίας, αποστέλλεται μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση της επιχείρησης που ελέγχθηκε σε σχέση με τα αποτελέσματά της και έτσι αυτή καθίσταται ενήμερη για τις υποχρεώσεις αναφορικά με ενδεχόμενα πρόστιμα.
Οι ίδιες πηγές τονίζουν στο "Κ" πως χάρη στη διασταύρωση στοιχείων μεταξύ της ψηφιακής κάρτας εργασίας και του πληροφοριακού συστήματος "Εργάνη", οι επιθεωρητές εργασίας έχουν εικόνα του βαθμού τήρησης της νομιμότητας σε σχέση με το ωράριο των εργαζομένων πριν καν προβούν σε επιτόπιο έλεγχο.
Ο χάρτης των ελέγχων
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, στο διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου - Απριλίου 2023, πραγματοποιήθηκαν 22.195 έλεγχοι. Μετά από αυτές επιβλήθηκαν 4.293 κυρώσεις και πρόστιμα ύψους πάνω από 10,9 εκατ. ευρώ.
Το 35,4% των παραβάσεων σε ό,τι αφορά τις εργασιακές σχέσεις αφορούσε τους πίνακες προσωπικού, το 17,2% υπέρβαση ωραρίου εργασίας, το 8,6% την κανονική άδεια, το 7,6% αφορούν σε αδήλωτη εργασία, το 7,2% σε άρνηση εισόδου και πρόσβαση και το 6,9% σε μη καταβολή δεδουλευμένων.
Σ’ ό,τι αφορά θέματα ασφάλειας και υγείας, το 28,3% αφορά παράβαση που επιφέρει μήνυση, το 19,3% αφορά το θεσμικό πλαίσιο, το 17,2% αφορά σε παράβαση που επιφέρει διακοπή, το 6,7% αφορά σε ανύψωση-μεταφορά φορτίων-μηχανήματα έργου, το 5,7% τον εξοπλισμό εργασίας και το 5,6% εργασίες σε ύψος.  Του Δημήτρη Κατσαγάνη